2. Cardano.

Đây là dự án top 3 tổng vốn hóa của thị trường crypto, là dự án mà với mình hiện tại đang overvalued.

Cardano có những đặc điểm đặc biệt, được rất nhiều người dành lời khen, ngay cả GS Tuấn Vietkey cũng vừa lên bài công khai khen. Về mặt kĩ thuật, vì mình chưa bao giờ đặt tay code hay viết smart contract trên hệ thống này, nên mình sẽ không bình luận quá nhiều về điểm này.

Nhưng, có 1 lí do làm mình không thích dự án này, là nó sử dụng ngôn ngữ lập trình Haskell. Ngôn ngữ này cực kì ít người sử dụng, gần như hiện tại chỉ có mỗi Cardano và Mina Protocol sử dụng, nhưng Mina đang chuyển rồi thì phải.

Tại sao cái này lại là một vấn đề đáng quan tâm?

Thứ nhất, Cardano là một dự án thúc đẩy quá trình phi tập trung quá token của mình từ rất sớm. Điều này dẫn tới việc funding của Foundation là cực kì ít, khiến cho việc gọi vốn thúc đẩy mạng lưới cực kì yếu. Điều này thể hiện rất rõ qua tốc độ hoàn thiện mạng lưới của Cardano so với Solana. Mặc dù Solana được sáng lập sau Cardano tận 2 năm, nhưng hiện tại Solana đã hoàn thiện Main-net, xây dựng cho mình một hệ sinh thái với hàng chục Dapps cơ sở hạng tầng, còn Cardano thì chỉ vừa mới hoàn thiện nâng cấp main-net, còn chưa có DApps nào khởi chạy chính thức một cách mượt mà.

Thứ hai, việc sử dụng ngôn ngữ lập trình kén chọn như thế sẽ khiến cho nguồn nhận lực mạng lưới trên thị trường việc làm ít hơn rất nhiều. Tưởng tượng nếu bạn là một lập trình viên, nếu bạn phải chọn giữa việc học một ngôn ngữ có thể làm được cho hàng ngàn dự án, hàng chục hệ sinh thái khác nhau và một ngôn mà bạn chỉ có thể sử dụng cho 1 2 hệ sinh thái, một vài trăm dự án thì phần đông mọi người sẽ chọn học cái nào?

Việc này không những gây ra khó khăn trong việc thúc đẩy mạng lưới, mà còn gây rất nhiều khó khăn với các doanh nghiệp muốn phát triển dự án trên mạng lưới này vì rõ ràng tiền để tìm kiếm nhân lực sẽ đắt hơn rất nhiều so với phát triển dự án trên các mạng lưới khác. Điều này sẽ làm cho Cardano cực kì vất vả trong việc cạnh tranh sự phong phú về mặt ứng dụng.

“Nhưng mà ngôn ngữ này, hệ sinh thái này an toàn hơn”.

Vâng, có thể đúng là vậy, nhưng Windows cũng không nhanh và an toàn bằng Ubuntu hay Linux, nhưng nó vẫn được sử dụng rộng rãi hơn rất nhiều. Đó là vì hệ sinh thái, vì Windows nhiều ứng dụng hơn, nhiều lập trình viên viết apps trên cho windows hơn. Điểm này là một điểm mình tin là cực kì quan trọng khi đánh giá dự án. Chỉ một vài năm nữa thôi, sẽ rất khó để một dự án mới nào đó nào đó có thể bắt kịp với tốc độ phát triển cơ sở hạ tầng của các hệ sinh thái hiện nay.

So với Cardano, dù cho Solana hiện tại đang hơi centralized, nhưng nó lại đang cực kì hiệu quả trong việc mang lại trải nghiệm mạng lưới blockchain với chi phí rẻ cho người dùng, trong khi Cardano thực sự ra được một cái gì. Hứa quá nhiều, trễ roadmap quá nhiều lần, sản phẩm vẫn chưa có, mình không tin Cardano xứng đáng với vị trí thứ 3.

Với những người đã đọc đến đây, mình hi vọng các bạn đừng để cuốn theo những thông tin về việc đầu cơ, về việc những dự án crypto lừa đảo làm các bạn lờ đi một thứ mà mình tin sẽ thay đổi rất nhiều cuộc sống trong tương lai. Nếu có thời gian, hãy tìm hiểu về mặt công nghệ, xem nó là cái gì, đừng chỉ chằm chằm vào việc nhiều người đang cố làm giàu hay đổi đời nhờ crypto. Việc nhiều người đổi đời nhờ crypto là có, nhưng cũng không ít người vỡ nợ, cũng như đầu tư chứng khoán hay bất động sản hay kinh doanh mà thôi.